admin
( ảnh sưu tầm : Báo dân tộc )
Bánh a quát được xem là món ăn mà đồng bào Tà Ôi dùng để thiết đãi khách quý và có mặt trong hầu hết các lễ, tết, hội, dịp trọng đại của dân tộc mình.
Bánh a quát rất nhỏ, có hai đầu nhọn như cái sừng trâu. Bánh a quát không có nhân đậu xanh, thịt mỡ, chỉ hoàn toàn nguyên chất là gạo nếp than. Với người Tà Ôi, nếp than là loại nếp quý nhất và cũng là nguyên liệu duy nhất làm nên món bánh đặc trưng này. Hạt nếp than bắt đầu ngậm sữa thì đen bóng. Hạt nếp khi xay ra cũng có màu đen, đun lên vẫn giữ được màu sắc và có độ dẻo dính, hương thơm đặc biệt. Đây là loại gạo mà người Tà Ôi gọi là hạt ngọc của trời, hạt ngọc của Giàng….
Trong quá trình giã gạo, các cô gái Tà Ôi cố gắng giã thật đều tay để hạt nếp không gãy vụn, sau đó sàng sảy để chọn lại. Theo giải thích một số người Tà Ôi, điều này thể hiện sự vẹn toàn trong tình yêu của đồng bào qua những tích truyện từ xưa.
( ảnh sưu tầm )
Để có nguyên liêu gói bánh a quát, ngay từ sáng tinh mơ những người phụ nữ Tà Ôi đã đi vào rừng hái lá. Lá đót làm bánh a quát được người dân lựa chọn rất kỹ, là những lá không được rách, có độ mềm dẻo, không quá già cũng không được quá non.
Khi gói bánh a quát, người ta cầm ngửa lá đót, rồi quấn ngọn hoặc gốc lá đót vòng quanh ngón tay cái hai vòng để tạo hình chóp nón rồi lật ngược và bốc nếp bỏ vào cho đầy. Sau đó nghiêng hình chóp có nếp và dùng tay quấn phần gốc hoặc ngọn còn lại của lá đót thành một hình chóp thứ hai. Hai chiếc bánh a quát được buộc thành một cặp, chiếc lớn hơn tượng trưng cho người con trai và chiếc bánh nhỏ hơn là hiện thân của người con gái. Bánh a quát cũng là biểu trưng cho tình yêu chung thủy sắc son của người Tà Ôi.
Theo truyền thuyết người Tà Ôi, bánh a quát gắn với huyền tích tình yêu của chàng A Chích và nàng Pê-chôn; về sức mạnh lao động và trí tuệ của chàng Ta-tưi; ẩn chứa những nghi lễ, phong tục, tập quán lâu đời của hai cộng đồng người Tà-ôi và Pa Cô ở đại ngàn Trường Sơn. Những yếu tố tạo nên sự đặc sắc trong văn hóa của hai cộng đồng người này, đằng sau đó là điểm nhấn cho sự bình dị, mộc mạc và những gì gắn với cuộc sống của người Tà Ôi.
