adminTừ xa xưa, trong kho tàng văn hóa ẩm thực của đất Hà Thành vốn đã nức tiếng khắp miền bởi những cốm làng Vòng, chả cá Lã Vọng, bánh cuốn Thanh Trì…Trong số ấy, không thể không nhắc đến Lệ Mật với nghề truyền thống săn bắt, chăn nuôi và chế biến ẩm thực từ rắn.
Lệ Mật vốn là một trong những ngôi làng có lịch sử lâu đời của đất Thăng Long xưa, nay thuộc phường Việt Hưng, quận Long Biên, Hà Nội. Bao đời qua, ở Lệ Mật vẫn tương truyền câu chuyện về ông tổ nghề của mình. Vào thời nhà Lý, công chúa con vua Lý Nhân Tông đang dạo chơi trên sông Thiên Đức chợt sóng gió nổi lên, thủy quái xuất hiện bắt công chúa đi mất. Nhà vua thương con, cử nhiều tướng tài đi diệt thủy quái nhưng không ai làm được. Có chàng trai họ Hoàng sống ở làng Trù Mật võ nghệ cao cường lại có tài bơi lội xin vua cho đi. Cuộc chiến đấu sôi sục cả lòng sông,cuối cùng với sự mưu trí, dũng cảm, chàng trai đã diệt được thủy quái. Nhà vua ban thưởng cho chàng trai họ Hoàng quan tước, vàng bạc nhưng chàng không nhận chỉ xin về lập ấp ở phía Tây thành Thăng Long, biến nơi hoang vu thành 13 làng trại trù phú. Sau khi “khai làng lập ấp”, chàng quay về củng cố làng cũ. Sau này, chàng mất, dân làng lập đình thờ chàng, suy tôn là Thành hoàng. Theo gương chàng, dân chúng làng Lệ Mật ngoài việc nhà nông còn phát triển thêm nghề bắt rắn, nuôi rắn và nghề rắn cũng bắt nguồn từ đó.
Ban đầu, người làng Lệ Mật chỉ nuôi rắn để làm thuốc, rồi thì theo đà phát triển của kinh tế thị trường, người làng bắt đầu chuyển sang kinh doanh nhà hàng chuyên ẩm thực về rắn. Do có sự giao lưu kinh tế nên rắn Lệ Mật còn trở thành đặc sản của người dân kinh kỳ và thực khách gần xa. Ban đầu chỉ có vài món rất đơn giản như rắn ướp muối tiêu nướng, rắn xào hành tỏi, rắn băm nhỏ xào giòn… Ngày nay, các nhà hàng đã phục vụ nhiều món ăn mới hơn, thỏa mãn khẩu vị của thực khách.
Hiện, làng có hàng trăm hộ nuôi rắn, hàng chục nhà hàng đặc sản rắn và có nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật về rắn được tổ chức hàng năm. Thương hiệu rắn Lệ Mật hay làng rắn Lệ Mật đã vang xa khắp trong nam, ngoài bắc. Khách các nơi tìm về Lệ Mật, khách du lịch nước ngoài cũng tìm về đây để xem, để thưởng thức ẩm thực từ rắn.
Hàng năm, lễ hội làng Lệ Mật được tổ chức từ ngày 20 đến 24 tháng 3 âm lịch, chính hội là ngày 23 tháng 3. Đây là lễ hội truyền thống với ba hoạt động lớn. Một là rước nước cùng với lễ Đả Ngư (đánh cá ở giếng làng). Hai là trò diễn diệt Giao long, mô tả và tái tạo theo thần tích Đức thánh Thành hoàng Lệ Mật. Trò này là điệu múa rắn độc đáo ở sân đình với con rắn khổng lồ được làm bằng nan tre lợp vải. Ba là lễ rước Thập tam trại.
Đến với làng rắn Lệ Mật, du khách được thưởng thức các món đặc sản chuyên về rắn, chỉ ăn một lần là nhớ mãi không quên. Ngoài việc thịt rắn làm món ăn, thì những phần khác của rắn cũng có rất nhiều tác dụng như: mỡ của rắn dùng để bôi vết thương; mật rắn làm thuốc giảm cảm, tiêu đờm; nọc rắn dùng để chữa động kinh, hen phế quản, rong huyết… Rượu rắn là thuốc bổ gân cốt, chữa thấp khớp…
Với người dân Lệ Mật, hình tượng con rắn đã trở thành biểu tượng của làng, nghề bắt và nuôi rắn là nghề cơ bản hoặc duy nhất của nhiều gia đình ở đây. Và người dân ở làng đang càng ngày càng phát triển nghề truyền thống để cho tên tuổi làng rắn Lệ Mật nổi tiếng khắp Việt Nam.
